ԽԱՇ․ ամենը՝ սիրված ուտելիքի մասին․ ինչպես պատրաստել


Հետևեք մեր YouTube-յան ալիքին՝ «Ժամանց & Տեղեկատվություն»։ Ֆեյսբուքյան էջին՝ erkusov.com: Մենք՝ Ինստագրամում։



Խաշ՝ հեղուկ տաք ապուր։ Հնագույն հայկական ուտեստներից մեկը, որը տարածում է ստացել Կովկասում և Անդրկովկասում և հավանաբար ունեցել է արարողական բնույթ։ Ի սկզբանե եղել է աղքատների սնունդ։

Անվան ծագում
«Խաշ» անվանումը, ըստ ամենատարածված վարկածի, առաջացել է հայերեն «խաշել» բառից, նույն բառից են առաջացել նաև այլ կերակրատեսակների անվանումները (խաշլամա, խաշու, խաշիլ)։

Բաղադրություն
Խաշի պատրաստման մեջ օգտագործվում են տավարի ոտքեր (ինչպես նաև խոզի, ոչխարի կամ նույնիսկ հավի), փորոք, սխտոր, աղ, և կանաչի։ Մասերը մաքրելուց և լվանալուց հետո (Հայաստանում ավանդաբար դնում են 10-12 ժամով հոսող ջրի տակ), այն խաշվում է 6-8 ժամ։ Սխտորը, աղն ու կանաչին մատուցվում են սեղանին, կերակուրը համեմելու նպատակով։

 

 

Ավանդություն
Խաշն ավանդաբար ուտում են վաղ առավոտյան՝ առատ կերուխումի հաջորդ օրը։ Խաշը ուտում են մինչև նախաճաշը կամ նրա փոխարեն։ Ուտեստի հետ մատուցվում է մանրացրած սխտոր, աղ, կտրտած բողկ։ Խաշը ուտում են լավաշի, բողկի և տարատեսակ կանաչիների հետ։ Հայաստանի որոշ շրջաններում այն ուտում են ձեռքերով՝ նախապես նրա մեջ բրդելով չոր լավաշ։ Պնակը ծածկում են լավաշով և ուտելու ընթացքում բացելով փոքրիկ անկյուն, լավաշի կտորով հանում են կերակուրը։ Հիմնականում խաշ եփելու նախապատրաստական արարողությունը սկսում են երեկոյան, որպեսզի առավոտ վաղ այն մատուցվի։ Ավանդաբար խաշն ուտում են տարվա ցուրտ եղանակին՝ ձմռանը։

Ինչպես պատրաստել
Խաշը սովորաբար ուտում են անվան մեջ «ր» հնչյունն ունեցող ամիսներին՝ սեպտեմբերից մինչև ապրիլ: Պատրաստելը տևում է մեկ օր: Ցանկալի է սկսել առավոտյան: Կովի տոտիկները լավ մաքրում են, լվանում, կտրտում, դնում սառը ջրի մեջ, որը փոխում են ամեն 2-3 ժամը մեկ: Խաշը եփել սկսում են երեկոյան: Պետք է երկու կաթսա. մեկը տոտիկների համար, մյուսը՝ գանձակի:

Եփելիս պետք է պարբերաբար վերցնել քափը, երկու ժամ հետո էլ սկսել ամեն կես ժամը մեկ հավաքել նաև յուղը: Առավոտյան մսաջուրն արդեն պետք է ունենա կաթնասպիտակ գույն, դա յուղալիության նշան է: Թանզիֆով զգուշորեն քամում են, լցնում կաթսայի մեջ ու դնում շատ թույլ կրակի վրա. խաշը չպետք է եռա: Այն ուղղակի պետք է տաք պահել: Եփած միսն անջատում են ոսկորներից ու դնում առանձին ամանի մեջ:

Նույնն անում են նախապես կտրտած գանձակի հետ, սակայն դրա ջուրը դատարկում են: Այս ամենը հյուրերի նախասիրությունները բավարարելու համար է. մարդ կա՝ խաշն ուտում է առանց մսի, մյուսը՝ առանց փորոտիքի, երրորդն էլ սիրում է միայն ջուրը: Հյուրերի գալու պահին սեղանն արդեն պետք է գցած լինեն: Խաշի հետ պարտադիր է չոր լավաշը, ճզմած սխտորով արգանակը, սպիտակ բողկը, աղ դրած կծու բիբարը, կանաչին, աղն ու, իհարկե, օղի, որը սովորաբար բերում են հյուրերը: Խաշը մատուցում են խորը ափսեներով: Ավանդույթի համաձայն՝ առաջին կենացը նվիրում են խաշ եփողներին:



Կիսվել...

 

Яндекс.Метрика

Ընթերցվող․․․